Mikołajki położone są w północno – zachodniej części Polski na terenie województwa warmińsko – mazurskiego. Miasto usytuowane jest w odległości ok. 227 km od stolicy kraju, Warszawy oraz 220 km od Gdańska. Administracyjnie znajduje się w granicach powiatu mrągowskiego.
Z końcem XIX w. rozpoczął się okres rozwoju i kształtowania się krajobrazu kulturowego w Mikołajkach, a świadectwem przemian są pozostałe do dziś liczne obiekty dziedzictwa kulturowego. Na chwilę obecną do rejestru zabytków wpisano 57 zabytków, natomiast ulice Kajki, Prusa i 3-go Maja wraz z pl. Wolności i Kościelnym wchodzą w skład strefy ochrony konserwatorskiej.
W gminie Mikołajki zauważyć można istotną przewagę użytków rolnych, w skład których wchodzą: grunty orne, łąki, sady czy pastwiska nad pozostałymi gruntami. Łącznie użytki rolne zajmują 12 217 ha, co stanowi około 48% powierzchni gminy, natomiast część zurbanizowana i zabudowana gminy to zaledwie 1,4%.
Baza turystyczna Mikołajek to nie tylko baza noclegowa oraz atrakcje znajdujące się na terenie miasta, ale również obiekty mieszczące się w granicach całej gminy. Najczęściej, główną funkcją ośrodków miejskich jest zapewnienie bazy noclegowej, ułatwiając w ten sposób turystom odkrywanie uroków pobliskich terenów. Baza noclegowa Mikołajek to 2236 miejsc noclegowych. Rocznie udziela się ok. 300 tys. noclegów, z czego blisko 70 tys. turystom zagranicznym.
Z uwagi na wielkość podmiotów gospodarczych rozwój Mikołajek opiera się głównie o mikro i małe przedsiębiorstwa działające na terenie miasta. Sektor handlu i usług skutecznie wypiera rolnictwo.
Do najprężniej działających na terenie miasta podmiotów gospodarczych można zaliczyć: liczne hotele, gospodarstwo rybackie, producenta sprzętu sportowego (łodzie i deski surfingowe), czy producenta znaków drogowych i tablic.
