Całkowita powierzchnia gminy to 362,57 km2, w tym miasto – 8,17 km2 (tj. 2,25%). Prawa miejskie nadał Orzyszowi Fryderyk Wilhelm I w marcu 1725 roku. W 1753 roku w mieście założono garnizon wojskowy, co wyznaczyło kierunki jego rozwoju na kolejne lata.

Gmina Orzysz cechuje się bogactwem różnorodności biologicznej i krajobrazowej. O bogactwie tym świadczy fakt objęcia znacznych terenów ochroną Natura 2000. Obszary chronione stanowią blisko 60% powierzchni gminy.

• droga krajowa nr 63 o kierunku północ-południe przebiega przez miasta Pisz-OrzyszGiżycko-Węgorzewo.

Przez Gminę przebiega ważny korytarz komunikacyjny o istotnym znaczeniu dla transportu międzynarodowego (połączenie północnej części kraju z Litwą) oraz dla regionu z uwagi na wzmożony ruch turystyczny. W planach inwestycyjnych znajduje się budowa nowej drogi zwanej trasą Via Baltica. Ma ona połączyć Warszawę z Litwą i przebiegać w okolicy Ełku położonego ok. 30 km od miasta Orzysz.

Gmina Orzysz należy do Lokalnej Grupy Działania „Mazurskie Morze”. Jej siedzibą jest miasto Orzysz. Celem LGD jest podnoszenie jakości życia mieszkańców i wspieranie zrównoważonego rozwoju obszaru, m.in. poprzez: „działania na rzecz poprawy stanu infrastruktury niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania turystyki wiejskiej, promocja i ochrona dziedzictwa kulturowego oraz ochrona środowiska, promocja i wspomaganie rozwoju nauki, edukacji, oświaty i wychowania, wyrównanie szans edukacyjnych, promocja i wspomagania rozwoju gospodarczego”.

Na terenie gminy Orzysz leży ponad 20 jezior, malowniczo wkomponowanych w krajobraz leśny. Niezwykłą atrakcję stanowi rozległe jezioro Orzysz o bardzo rozwiniętej linii brzegowej (pow. 1011 ha, maksymalna głębokość 36m). Na jeziorze znajduje się kilka wysp o łącznej powierzchni 73,8 ha.

Wokół akwenu znajdują się ośrodki wczasowe, domki letniskowe i inne obiekty hotelarskie, tworzące bazę turystyczną.

Na uwagę zasługują również inne jeziora: Ublik, Tyrkło, Rostki czy Buwełno, najgłębsze w naszej gminie (44m), z którego prowadzą szlaki wodne na jeziora Niegocin i Ublik Wielki.

Środowisko pozostało nieskażone ekologicznie, ponieważ na terenie gminy nie ma znaczących zakładów przemysłowych. Tutejszą przyrodę charakteryzuje różnorodność form rzeźby terenu oraz bogactwo świata fauny i flory. Te wyjątkowe walory tworzą w efekcie doskonałe możliwości do rozwoju turystyki.